Wyroki sądowe UOKiK (marzec-kwiecień 2016 r.)

21 wyroków w sprawie decyzji lub pozwów UOKiK wydały od połowy marca 2016 r. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Sąd Apelacyjny w Warszawie i Sąd Najwyższy. Wyroki dotyczą decyzji z zakresu praktyk ograniczających konkurencję, ochrony zbiorowych interesów konsumentów, a także pozwów UOKiK o uznanie klauzul za niedozwolone. W 7 sprawach Sądy w całości utrzymywały decyzje Urzędu, w 11 zostały one zmienione, a w jednym przypadku decyzja została uchylona w całości. W przypadku pozwów Sąd w jednej sprawie uznał za niedozwolone wszystkie zakwestionowane klauzule, a w jednej zmienił treść zakwestionowanej klauzuli. Poniżej przedstawiamy podsumowanie najważniejszych rozstrzygnięć sądów wydanych od 16 marca 2016 r.

OCHRONA KONKURENCJI

PKP Cargo –sygn. akt VI ACa 162/15

Pierwszy z opisywanych wyroków zapadł w sprawie PKP Cargo. W 2012 r. UOKiK uznał, ze spółka nie wykonała decyzji z 2004 r., która dotyczyła niedozwolonego różnicowania kontrahentów. Stanowisko Urzędu potwierdzały sądy kolejnych instancji. W kwietniu 2016 r. Sad Apelacyjny zdecydował jednak o obniżeniu kary finansowej – z  1,7 mln zł do 1,4 mln zł. W ustnym uzasadnieniu wyroku Sąd zauważył, że przedsiębiorca nie wykonał decyzji Prezesa UOKiK, pomimo tego, że miał świadomość konieczności zmian lub rozwiązania zakwestionowanych umów. Jednocześnie SA stwierdził, że był to pierwszy przypadek niewykonania rozstrzygnięcia Urzędu przez PKP Cargo, dlatego zdecydował o zmniejszeniu sankcji pieniężnej.

Naczelna Izba Lekarska – sygn. akt VI ACa 75/15

Sąd Apelacyjny wydał również wyrok w sprawie Naczelnej Izby Lekarskiej (NIL). W lipcu 2011 r. UOKiK zakwestionował stanowisko NIL, zgodnie z którym stosowanie homeopatii stoi w sprzeczności z zasadami etyki lekarskiej. Za przepisywanie pacjentom produktów homeopatycznych dostępnych wyłącznie na receptę  groziło lekarzom wszczęcie postępowania dyscyplinarnego. Urząd nie analizował skuteczności homeopatii lecz uznał, że działanie samorządu lekarskiego narusza konkurencję poprzez ograniczenie dostępu do rynku przedsiębiorcom sprzedającym produkty dopuszczone do legalnego obrotu. Na Naczelna Izbę Lekarską została nałożona kara w wysokości  49 tys. zł. W grudniu 2014 r. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uchylił tę decyzję, a w kwietniu 2016 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację Urzędu od wyroku sądu pierwszej instancji. W ustnym uzasadnieniu SA podał, że była to jedynie niewiążąca opinia samorządu zawodowego, która nie wpływa na możliwość przepisywania leków homeopatycznych. Jednocześnie Sąd podkreślił, że nie badał skuteczności stosowania terapii homeopatycznej.

OCHRONA ZBIOROWYCH INTERESÓW KONSUMENTÓW

Enea Operator – sygn. akt VI ACa 302/16

18 marca Sąd Apelacyjny uznał za niedozwolone klauzule stosowane przez Enea Operator. Powodem w tej sprawie był Prezes UOKIK. Przedsiębiorca nie będzie mógł używać klauzul o treści:

• Jeżeli przyłączenie nie nastąpi z przyczyn wymienionych w ust. 1.2 i ust. 1.3. niniejszego paragrafu tj. odmowy wydania przez właściwe organy administracyjne wymaganych decyzji lub nie uprawomocnienia się tych decyzji lub nie uzyskania na zasadach rynkowych zgód osób trzecich na przebieg i realizację przyłącza lub elementów sieci przez ich teren, Klient zobowiązany jest do pokrycia ENEA Operator udokumentowanych wydatków poniesionych przez ENEA Operator i zobowiązań zaciągniętych przez ENEA Operator w związku z realizacja niniejszej umowy do wysokości szacunkowej kwoty opłaty za przyłączenie.
• Klient oświadcza, że udzieli ENEA Operator na wykonane elementy, o których mowa w ust. 4 pkt 3 tj. na elementy przyłącza i niezbędne zmiany w sieci, gwarancji przez okres 36 miesięcy, licząc od dnia ich sprzedaży.

W ocenie Sądu pierwsza z nich niesie ze sobą ryzyko, że konsument nie uzyska świadczenia i dodatkowo poniesie koszty w sytuacji, gdy brak realizacji inwestycji obciąża przedsiębiorcę.  W przypadku drugiej zauważył, że konsument nie jest profesjonalistą i trudno będzie mu ocenić, co jest przyczyną wadliwości systemu, na który udzielił gwarancji.

Procedura odwoławcza

Od decyzji Prezesa UOKiK przedsiębiorcy przysługuje odwołanie do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, a od wyroku SOKiK – apelacja do Sądu Apelacyjnego w Warszawie. Możliwe jest również złożenie skargi kasacyjnej od wyroku SA do Sądu Najwyższego.

Baza wyroków

Od początku listopada na stronie UOKIK znajduje się baza wyroków sądowych. Zamieszczane są w niej informacje dotyczące wszystkich rozstrzygnięć w sprawach decyzji z zakresu praktyk ograniczających konkurencję, kontroli koncentracji, naruszenia zbiorowych interesów konsumentów oraz w sprawach o uznanie klauzul za niedozwolone (w których powodem był Prezes UOKiK). Baza dostępna jest w zakładce „Wyroki” na stronie internetowej UOKiK: http://decyzje.uokik.gov.pl/bp/wyroki.nsf. Szczegóły dotyczące zasad zamieszczania wyroków znajdują się w dokumencie Zasady informowania o sprawowaniu sądowej kontroli nad decyzjami Prezesa UOKiK.