bg
Chcę wiedzieć o...
Strona główna
Co nowego?
Trójpodział władzy a kontrowersje wokół nowelizacji ustawy o Trybunale Konstytucyjnym

Trójpodział władzy a kontrowersje wokół nowelizacji ustawy o Trybunale Konstytucyjnym

Dodano: 2016-04-14

Kontrowersje związane z nowelizacją ustawy o Trybunale Konstytucyjnym oraz wprowadzone przez nią zmiany odbiły się szerokim echem nie tylko w Polsce, ale również były komentowane w innych państwach. Czym jest owy trójpodział władzy i kto jest jego prekursorem?

Otóż teoria trójpodziału władzy miała swój „debiut” już w czasach Arystotelesa. Rozwinęli ją w XVII i XVIII w. Johna Locke i Charlesa Montesquieu. Za sprawą tego drugiego, Charlesa Montesquieu’a, myśliciela i prekursora zmian ustrojowych w XVIII-wiecznej Francji, który za priorytetowe uznał oddzielenie od siebie władzy wykonawczej, ustawodawczej oraz sądowniczej, odróżniamy absolutyzm monarszy, skupiający całą władzę w rękach jednego podmiotu, od monarchii konstytucyjnej. Stał on również na stanowisku, iż Sąd powinien być całkowicie niezależny od władzy państwowej, a sędziowie nie powinni obawiać się nacisków ze strony władzy, zaś obywatel powinien wiedzieć, iż może walczyć o swoje prawa przed niezależnym sądem przeciw jednostce administracji państwowej, ktora wydala niesłuszną decyzję. 

Montesquieu wychodził z założenia, iż o jakości państwa decyduje gwarantowanie przez to państwo wolności swoich obywateli, a sprzyjać ma temu ograniczenie władzy, a zwłaszcza jej podział. Jego teoria prawa stanowionego, którego celem jest poskromienie dzikości natury oraz wspomniana wyżej koncepcja trójpodziału władzy, miała znaczący wpływ na kształtowanie się ustroju państw po rewolucji francuskiej, a jej zarys znalazł się w treści Konstytucji 3 maja, czy też w Konstytucji marcowej, a przede wszystkim teoria ta znalazła swoje miejsce w porządku Konstytucji z 1997 r., w art. 10 ust 1 o brzmieniu: „Ustój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej. Zgodnie z trójpodziałem władzy, w polskim systemie ustrojowym wyróżniamy władzę ustawodawczą, którą sprawuje Senat i Sejm (art. 95 Konstytucji), wykonawczą: rząd i Prezydent (art. 146 i art. 126 Konstytucji) oraz sądownicza: sądy i Trybunały (art. 173 Konstytucji).

Nowelizacją ustawy o Trybunale Konstytucyjnym ograniczono autonomię Zgromadzenia Ogólnego Trybunału poprzez wprowadzenie zmiany, iż Zgromadzenie ogólne TK nie będzie stwierdzało wygaśnięcia mandatu sędziego TK, tylko przygotowywało do Sejmu stosowny wniosek w „szczególnie rażących przypadkach”, przede wszystkim to, iż „postępowanie dyscyplinarne przed Trybunałem wobec sędziego TK można wszcząć także na wniosek prezydenta lub ministra sprawiedliwości”, co do tej pory było niemożliwe. Powyższe zmiany skłaniają do refleksji, czy przez takie zmiany nie zostanie zachwiany trójpodział władzy, zaproponowany przez konstytucjonalistów i zadeklarowany w Konstytucji z 1997 r., rozumiany jako podział przedmiotowy i podmiotowy z możliwością hamowania się nawzajem władz przy użyciu przypisanych im instrumentów prawnych. Nasuwa się również kolejne pytanie, czy nie dojdzie do zwiększenia uprawnień Prezydenta RP w stosunku do Sędziów Trybunału Konstytucyjnego i prace Trybunału Konstytucyjnego nie zostaną zahamowane.

Artykuły powiązane

UODO: Numer PESEL nie powinien widnieć w certyfikacie podpisu elektronicznego

Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO) zwrócił się do Ministra Cyfryzacji z wnioskiem o zmianę przepisów dotyc...

Blokada strony internetowej przez ABW bezpodstawna – NSA ostatecznie rozstrzyga

Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) w wyroku z 26 września 2024 roku (sygn. akt II GSK 2046/23) uznał, że Agencja Bez...

Meta ukarana 91 mln euro za naruszenie RODO.

Irlandzki organ ochrony danych (DPC) nałożył na Metę karę w wysokości 91 milionów euro za naruszenie przepisów RODO zwią...