Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie w decyzji nr 1360/2015 z dnia 4 grudnia 2015 r. (DI/200000/43/1360/ 2015) uznał za prawidłowe nieuwzględnienie w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne z tytułu stosunku pracy wartości uzyskanych przez pracowników świadczeń pieniężnych w wyniku realizacji pochodnych instrumentów finansowych w postaci Jednostek Uczestnictwa.
Rozpatrywana sprawa dotyczyła spółki z o.o. wprowadziła program motywacyjny swoich pracowników pełniących kluczowe funkcje jak tez pozostałych zatrudnionych w spółce oraz osób wykonujących na rzecz spółki czynności na podstawie umów cywilnoprawnych. Program miał zapewnić uzyskanie dodatkowego świadczenia pieniężnego w wysokości ściśle powiązanej z wynikami finansowymi spółki. W ramach programu motywacyjnego były kreowane pochodne instrumenty finansowe spełniające warunki określone w art. 5a pkt. 13 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Spółka zauważyła, że przyznanie Jednostek Uczestnictwa powoduje powstanie po stronie pracowników przychodu w momencie ich realizacji poprzez rozliczenie pieniężne, którego wartość zależy od wartości wskaźników finansowych przedsiębiorstwa. Zdaniem przedsiębiorstwa przychody uzyskane z realizacji pochodnych instrumentów finansowych są kwalifikowane na gruncie UPDOF jako przychody z kapitałów pieniężnych w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 10 UPDOF, które podlegają opodatkowaniu z zastosowaniem 19 % stawki podatkowej zgodnie z art. 30b ww. ustawy.
W odpowiedzi Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpoznał stan faktyczny zgodnie z którym realizacja jednostek uczestnictwa nie powoduje powstania po stronie pracowników przychodów z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy lub innych powodujących powstanie obowiązku w zakresie ubezpieczeń społecznych, lecz skutkuje uzyskaniem przez nich przychodów z kapitałów pieniężnych. A zatem, spółka nie jest zobowiązana do działania w charakterze płatnika składek na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne.
W uzasadnieniu ZUS powołał się na art. 18 ust. 1 i 2, art. 20 ust. 1, art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którymi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Za przychody ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenie za nadgodziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
ZUS stwierdził, że opisane świadczenia pieniężne wynikające z realizacji Jednostek Uczestnictwa – czyli pochodnych instrumentów finansowych, nie będą stanowić przychodu ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych tylko przychód z kapitałów pieniężnych uregulowany w art. 17 tejże umowy.
Biorąc powyższe pod uwagę, Zakład stwierdza, iż wartość świadczenia pieniężnego wynikającego z realizacji jednostek uczestnictwa przez uprawnionych pracowników, nie będzie stanowiła podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, gdyż stosownie do powołanych powyżej przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracownikowi stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. W konsekwencji, wartość opisanych powyżej świadczeń nie będzie również stanowić podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne.
