W ostatnich dniach pojawiły się 3 raporty Urzędu Zamówień Publicznych (UZP) dot. funkcjonowania rynku zamówień publicznych w Polsce. Jeden z nich dotyczy stosowania pozacenowych kryteriów oceny ofert w zamówieniach wszczynanych po nowelizacji z czerwca 2016 r. Z raportu wynika, że od tego czasu wzrosła liczba postępowań, gdzie cena nie jest jedynym kryterium oceny ofert. Wówczas w przetargach wprowadzono bowiem obowiązek, aby cena, poza wyjątkami, stanowiła maksymalnie 60% kryteriów oceny ofert.
Już na pierwszy rzut oka z raportu wynika, że wśród stosowanych kryteriów pozacenowych w dalszym ciągu przeważają kryteria uniwersalne, takie jak termin realizacji, czas dostawy czy okres gwarancji lub rękojmi.
Jednak pozytywnym skutkiem zmian jest coraz częstsze stosowanie kryteriów związanych z jakością/funkcjonalnością/parametrami technicznymi. Jest to obecnie trzecie najczęściej stosowane kryterium oceny ofert, przed nowelizacją na trzecim miejscu był termin płatności. Odsetek postępowań z udziałem kryterium jakości wzrósł prawie dwukrotnie, z 10% nowelizacją, aż do 19% obecnie. Czwartym najczęściej stosowanym kryterium stała się wiedza i doświadczenie. Nowelizacją dopuszczono bowiem możliwość oceny „organizacji, kwalifikacji zawodowych i doświadczenia osób wyznaczonych do realizacji zamówienia, jeżeli mogą mieć znaczący wpływ na jakość wykonania zamówienia”.
Zmiany widoczne są również w przypadku średnich wag nadawanych kryteriom oceny ofert. Przed nowelizacją średnia waga kryterium ceny wynosiła 86%, natomiast po nowelizacji średnia waga kryterium ceny spadła do wartości 64%. Zatem może jest tak, że zamawiający po prostu potrzebują czasu na naukę nowych kryteriów.
Zwiększenie stosowania pozacenowych kryteriów oceny ofert i ich wag to jeden z pozytywów ostatniej nowelizacji ustawy PZP. Niestety wciąż za mało korzysta się z innych niż uniwersalne kryteria oceny ofert. Tam bowiem, gdzie cena stanowi 60% kryteriów oceny ofert i zastosowano, któreś z wymienionych uniwersalnych kryteriów (np. termin, okres gwarancji), wykonawcy podają najczęściej maksymalny przewidziany przez zamawiającego okres. Zatem o zwycięstwie w przetargu realnie wciąż decyduje najniższa cena. Tymczasem pozacenowe kryteria oceny będą ważne wtedy, kiedy będzie wygrywał produkt droższy, ale lepszy, czy to w zakresie dodatkowych funkcji, czy chociażby ochrony gwarancyjnej.
Rolą UZP powinno być stworzenie wzorcowych kryteriów wraz z propozycją ich wag. UZP od dawna je zapowiada. Blisko rok po nowelizacji ustawy PZP to dobry czas na aktywizację działań w tym zakresie, czego rynek zamówień publicznych oczekuje od swojego „regulatora”.
