Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 14 maja 2010 r. (sygn. akt VI ACa 1175/09) uznał za niedozwolone i zakazał stosowania postanowienia o treści:
„Opłata likwidacyjna (koszt wykupu środków zgromadzonych na ORJU składek regularnych) – przy dokonaniu całkowitego lub częściowego wykupu certyfikatu ubezpieczeniowego – 100%, jeżeli składki regularne były łącznie opłacane krócej niż 1 rok”
Sąd Apelacyjny uznał, iż Sąd Okręgowy pozostaje w błędzie utrzymując, że kosztu wykupu środków (opłata likwidacyjna) nie będzie, w pierwszym roku obowiązywania umowy ubezpieczenia, pochłaniał wszystkich środków, stanowiących równowartość zaewidencjonowanych na osobistym rachunku ubezpieczonego jednostek uczestnictwa w danym funduszu kapitałowym.
Zgodnie z treścią art. 1 pkt 16 ogólnych warunków grupowego ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym (OWU) – „wykup” oznacza wypłatę środków zgromadzonych na osobistym rachunku jednostek uczestnictwa (ORJU) pomniejszony o koszt przewidziany w tabeli opłat i limitów tzn. o tzw. opłatę likwidacyjną (k. 8). Z kolei z punktu 2 owej tabeli wynika, że rzeczony koszt będzie wynosił (w pierwszym roku) 100% z tym, że nie sprecyzowano – czego?
Skoro jednak w punkcie 1 tejże tabeli inna opłata (administracyjna) jest określona procentowo od „ORJU” to nie ma powodów aby przyjąć, odmienny punkt widzenia w przypadku sposobu wyliczenia opłaty likwidacyjnej.
Poza tym, w odpowiedzi na pozew, zakład ubezpieczeń nie negował tezy powoda, że rezygnacja przez ubezpieczonego z dalszego wnoszenia składek ubezpieczeniowych (w rozpatrywanym okresie czasu) będzie skutkować utratą wszystkich środków jakie zostaną uzyskane poprzez wykup jednostek uczestnictwa.
Tak więc, w istocie ubezpieczyciel przewidział tu dla ubezpieczonego swoistą sankcję za rezygnację z dalszego kontynuowania umowy bez powiązania jej z realnie poniesionymi wydatkami, w przypadku zawarcia ubezpieczenia na rzecz konkretnej osoby, przy czym ma owo zastrzeżenie charakter uniwersalny tzn. jest całkowicie niezależne od wartości posiadanych przez ubezpieczonego jednostek uczestnictwa.
Sąd Apelacyjny stwierdził, iż tak sformułowane postanowienie narusza dobre obyczaje gdyż sankcjonuje przejęcie przez ubezpieczyciela całości wykupionych środków w całkowitym oderwaniu od skali poniesionych przez ten podmiot wydatków. Nie wystarcza tu ogólnikowe powołanie się na rzekomo powszechnie znany fakt, że koszt wykupu alokowanych środków jest w pierwszych latach trwania umowy ubezpieczenia wyższy niż w następnych z uwagi na wyższe opłaty manipulacyjne. Nie stanowi też dostatecznego usprawiedliwienia dla stosowania tak rygorystycznego automatyzmu okoliczność, że umowy ubezpieczenia na życie mają ze swej natury długoterminowy charakter.
Według SN, kwestionowany zapis rażąco narusza interes konsumenta gdyż prowadzi do uzyskiwania przez ubezpieczyciela pewnych korzyści, kosztem ubezpieczonego zwłaszcza wówczas gdy ten ostatni zgromadzi na swoim rachunku osobistym aktywa o znacznej wartości. Słusznie zatem powód wskazywał, że przedmiotowa klauzula wypełnia dyspozycję przepisu art. 3851 § 1 k.c.
