Polski system emerytalny funkcjonujący od 2010 r. nie jest wiarygodny i przejrzysty dla zdecydowanej większości Polaków. Zmiany spowodowały ograniczenia zaufania podatników do instytucji z sektora emerytalnego – wskazuje raport „Efektywności i przejrzystość systemu emerytalnego z uwzględnieniem OFE”, opracowany przez Polish Pension Group SGH na zlecenie Izby Gospodarczej Towarzystw Emerytalnych.
– Kierując się poczuciem społecznej odpowiedzialności dzielimy się naszą ekspertyzą nt. obecnego stanu systemu emerytalnego. Chcemy, by rekomendacje przeglądu emerytalnego zostały wypracowane w oparciu o szeroką i dogłębną analizę z partnerskim udziałem wszystkich interesariuszy systemu – tłumaczy Małgorzata Rusewicz, prezes IGTE.
W raporcie zostały zamieszczone rekomendacje, których wdrożenie, zdaniem twórców raportu, może przyczynić się do przywrócenia przejrzystości i efektywności systemu emerytalnego. Badacze z SGH wskazali, że aby osiągnąć ten cel, konieczne będzie podjęcie działań edukacyjnych w tym obszarze.
Po pierwsze, ważne jest całościowe spojrzenie na system emerytalny, obejmujące wszystkie elementy obowiązkowego systemu emerytalnego. Twórcy raportu wskazali, że odrębne traktowanie kont w ZUS i w OFE prowadzi do błędnego postrzegania ekspozycji oszczędności emerytalnych na ryzyko inwestycyjne oraz zmienności wartości tych oszczędności. Zachowując odrębność części niefinansowej (ZUS-owskiej) i finansowej (OFE-owskiej) systemu emerytalnego, można i należy połączyć informację o stanie kont emerytalnych tak, aby zawierała ona podsumowanie informacji o całości aktywów emerytalnych.
Po drugie, w odniesieniu do kapitałowej części II filara należy rozważyć wprowadzenie do systemu emerytalnego zewnętrznych benchmarków, które pozwolą na pełniejsze porównanie efektywności inwestycyjnej funduszy. W raporcie wskazano, że brak tego typu narzędzi ogranicza możliwości oceny ich rzeczywistej efektywności i może prowadzić do nieuzasadnionego braku zaufania do tej części systemu.
Po trzecie, należy zmienić język komunikacji instytucji systemu emerytalnego z Polakami. Analiza języka komunikatów wskazuje, że przeciętny Polak może mieć trudności ze zrozumieniem informacji dotyczących konta emerytalnego. Wyniki badań poziomu rozumienia tekstu w ramach Międzynarodowego Badania Kompetencji Osób Dorosłych (PIAAC) wskazują, że znacząca część Polaków ma trudności ze zrozumieniem prostych informacji. Brak zrozumienia prowadzi do rosnącego braku zaufania do systemu emerytalnego.
Po czwarte, należy dążyć do stabilizacji przepisów dotyczących systemu emerytalnego, tak aby zwiększyć zaufanie do stosowanych rozwiązań i funkcjonowania tego systemu w dłuższej perspektywie.
