Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów po raz kolejny stawił czoła spółkom naruszającym prawa konsumentów. Podmioty oferowały usługi w postaci tworzenia pozytywnych opinii dotyczących produktów, wprowadzających konsumentów w błąd. Prezes UOKiK przypomniał, że działania polegające na tworzeniu, pozyskiwaniu i zamieszczaniu w serwisach internetowych fałszywych opinii to nieuczciwa praktyka rynkowa. Grozi za nią kara w związku z naruszeniem zbiorowych interesów konsumentów w wysokości do 10 proc. obrotu. Jest to kolejna aktywność Prezesa UOKiK związana z opiniami w sieci.
Przed zakupem produktu lub usługi, konsumenci w celu podjęcia świadomej decyzji, niejednokrotnie zapoznają się z zamieszczanymi w Internecie komentarzami osób, które decyzję zakupową już podjęły. Niezależnie od tego czy wypowiedź jest pozytywna czy negatywna, powinna ją charakteryzować wiarygodność. Tymczasem funkcjonują firmy, które renomę marki budują na fałszywych opiniach, jedynie stwarzających pozory autentyczności. Przedsiębiorcy zyskują, ponieważ ostatecznie to każda korzystna opinia przekłada się na większą sprzedaż i popularność na rynku. Natomiast konsumenci tracą. Dokonują bowiem zakupu produktu lub usługi, którego by nie dokonali, gdyby mieli świadomość, że opinie, którymi się sugerowali, były zmyślone i zostały stworzone specjalnie na potrzeby danego przedsiębiorcy.
Jakkolwiek działania Prezesa UOKiK dotyczyły spółek zajmujących się tworzeniem sztucznych opinii, niemniej ryzyko ewentualnego postępowania dotyczy również przedsiębiorców, którzy takie opinie pozyskują i zamieszczają na stronach i serwisach internetowych. W tym miejscu warto przypomnieć, że zwiększenie ochrony praw konsumentów w zakresie opinii o produktach, a tym samym walkę z nieuczciwymi przedsiębiorcami podejmuje również dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE oraz 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta (Dyrektywa Omnibus). Przepisy jej będą implementowane do krajowego porządku prawnego w drodze ustawy o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw.
Ustawa implementująca zamierza uzupełnić katalog nieuczciwych praktyk rynkowych zawarty w art. 7 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom. Chodzi m.in. o „twierdzenie przez przedsiębiorcę, który umożliwia dostęp do opinii konsumentów o produktach, że opinie o produkcie zostały zamieszczone przez konsumentów, którzy używali danego produktu lub go nabyli, choć przedsiębiorca ten nie podjął uzasadnionych i proporcjonalnych kroków w celu sprawdzenia czy opinie te pochodzą od tych konsumentów” oraz „zamieszczanie lub zlecanie zamieszczania innej osobie nieprawdziwych opinii lub rekomendacji konsumentów albo zniekształcanie opinii lub rekomendacji konsumentów, w celu promowania produktów”.
W wyniku uzupełnienia czarnej listy praktyk rozszerzony zostanie zakres obowiązków przedsiębiorców, którzy umożliwiają dostęp do opinii konsumentów o produktach, a także zamieszczają lub zlecają zamieszczanie innej osobie opinii lub rekomendacji konsumentów. Powyższe będzie dotyczyło każdego podmiotu, który za pomocą opinii wzmacnia rozpoznawalność swojej marki. Dotyczy to zatem sprzedawcy bądź usługodawcy, a także przedsiębiorcy, który na swoim portalu internetowym umożliwia publikowanie opinii. Przede wszystkim przedsiębiorcy będą zobowiązani do weryfikowania czy opinie o oferowanych przez nich produktach są wiarygodne. Ostatnie sprowadza się do tego czy pochodzą od osób, które w rzeczywistości miały do czynienia z danym produktem. Co więcej, przedsiębiorcy będą musieli udowodnić, że taką weryfikację wykonują oraz wyjaśnić, w jaki sposób jej dokonują. Przedsiębiorcy będą ponosić odpowiedzialność zarówno za samodzielnie zamieszczanie fałszywych opinii, jak i za zlecanie ich zamieszczenia. Ponadto nie będą mogli manipulować przy zamieszczonych opiniach.
W dniu 21 czerwca 2022 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw. W związku z tym przedsiębiorcy umożliwiający dostęp do opinii o produktach powinni niezwłocznie przystąpić do przeglądu regulaminów świadczenia usług lub polityki informacyjnej pod kątem projektowanych zmian. Prezes UOKiK od zeszłego roku przygląda się praktykom przedsiębiorców dotyczących fałszywych komentarzy. Można więc przypuszczać, że po wejściu w życie ustawy implementującej aktywność ta zostanie wzmożona. Uznanie nieuczciwej praktyki rynkowej za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów będzie oznaczać dla przedsiębiorcy prawdopodobnie bolesną karę pieniężną.
