Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz.U. 2015 poz. 1844), podobnie do treści wcześniej obowiązujących przepisów, zawiera szczególną regulacje dotyczącą reprezentanta do spraw roszczeń. Zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy, reprezentantem do spraw roszczeń może być osoba prawna lub osoba fizyczna dająca rękojmię należytego wykonywania czynności likwidacyjnych i regulowania płatności odszkodowawczych.
Obowiązek powołania reprezentanta do spraw roszczeń przez wszystkie zakłady ubezpieczeń działające na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego został nałożony wskutek implementacji przepisów unijnych. Obecnie obowiązujące regulacje, nakładające na zakłady ubezpieczeń obowiązek ustanowienia reprezentantów oraz zasady ich funkcjonowania określone są w rozdziale 7, art. 21 (Przedstawiciele wyznaczeni do rozpatrywania i zaspokajania roszczeń) dyrektywy 2009/103/WE. Jednocześnie stosowne przepisy dotyczące zasad funkcjonowania reprezentanta zostały zawarte w ustawie o ubezpieczeniach obowiązkowych.
Reprezentantem do spraw roszczeń może być osoba prawna (np. spółka handlowa) jak również osoba fizyczna, pod warunkiem że daje rękojmię należytego wykonywania czynności likwidacyjnych i regulowania płatności odszkodowawczych. Wymóg wykazania należytej rękojmi jest odpowiednikiem określonego w dyrektywie wymogu tzw. reputacji, czyli posiadania nieposzlakowanej opinii w zakresie wykonywania czynności likwidacyjnych i regulowania płatności odszkodowawczych. Reprezentant ustanawiany jest przez krajowy zakład ubezpieczeń w celu ułatwienia oraz usprawnienia procesu dochodzenia roszczeń od zagranicznych zakładów ubezpieczeń przez poszkodowanych w zdarzeniach drogowych zaistniałych poza ich stałym miejscem zamieszkania. Reprezentant zajmuje się likwidacją szkód komunikacyjnych w imieniu i na rachunek odpowiedzialnego zakładu ubezpieczeń. Dzięki reprezentantowi poszkodowany w wypadku komunikacyjnym za granicą ma możliwość dochodzenia ubezpieczeniowych roszczeń odszkodowawczych w jego własnym kraju i języku.
Zakład ubezpieczeń i jego reprezentanta łączy stosunek pełnomocnictwa. Stosunkiem prawnym będącym podstawą pełnomocnictwa reprezentanta do spraw roszczeń może być np. stosunek zlecenia, zależności pomiędzy spółką matką a spółką córką, umowa o współpracy bądź jakakolwiek inna umowa nienazwana. Reprezentant musi być umocowany do wypłaty odszkodowań osobom poszkodowanym w imieniu i na rachunek odpowiedzialnego zakładu ubezpieczeń. Poza tym warunkiem przywołana dyrektywa nie stawia żadnych dalszych wymogów co do reprezentanta. Jako podmiot działający na rynku usług finansowych jest to zatem instytucja dość specyficzna. Ustawodawca europejski zaniechał bowiem wyznaczenia jakichkolwiek wymogów o charakterze finansowym w stosunku do reprezentantów. Dyrektywa nie zajmuje się więc kwestią kapitałowych powiązań pomiędzy zakładem i jego reprezentantem. Poza tym pełna swoboda istnieje także w kwestii formy prawnej prowadzenia działalności przez reprezentanta, co oznacza, że europejski ustawodawca nie preferuje w tym przypadku form prawnych uznawanych za bezpieczniejsze kapitałowo.
Należy też wyraźnie podkreślić, że instytucji reprezentanta do spraw roszczeń nie należy utożsamiać z pośrednictwem ubezpieczeniowym, mimo że taki pośrednik również może być reprezentantem do spraw roszczeń.
Obowiązek wyznaczenia reprezentantów do spraw roszczeń spoczywa na każdym zakładzie ubezpieczeń działającym na obszarze Unii Europejskiej, który w zakresie swojej działalności oferuje zawieranie umów ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Dotyczy to zarówno zakładów ubezpieczeń mających siedziby w państwach członkowskich Unii, jak i zakładów, które, co prawda, mają siedziby poza obszarem Unii, ale poprzez swoje oddziały lub agencje są obecne na unijnym rynku ubezpieczeniowym.
Zgodnie z ust. 2 komentowanego przepisu dane dotyczące ustanowionych reprezentantów do spraw roszczeń zakład ubezpieczeń przekazuje w terminie 30 dni od dnia ich ustanowienia do UFG.
