16 sierpnia Kancelaria Prezydenta poinformowała, że Andrzej Duda podpisał nowelę Kodeksu cywilnego zakładającą, że najbliższej rodzinie osoby trwale poszkodowanej może przysługiwać zadośćuczynienie za naruszenie więzi rodzinnej.
Ustawa z dnia 24 czerwca 2021 roku o zmianie ustawy Kodeks cywilny jest wynikiem inicjatywy ustawodawczej Prezydenta. Przez Sejm została ona przyjęta jednogłośnie.
Celem ustawy jest dodanie w przepisach o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym artykułu 4462 i tym samym wskazanie prawidłowej podstawy prawnej dla instytucji zadośćuczynienia pieniężnego dla najbliższych członków rodziny poszkodowanego za zerwanie więzi rodzinnej z poszkodowanym będącej następstwem wyrządzenia mu czynem niedozwolonym ciężkiego i trwałego uszczerbku na ciele lub rozstroju zdrowia. Katalog zdarzeń będących podstawą żądania zadośćuczynienia nie jest zamknięty.
W orzecznictwie sądów powszechnych od wielu lat ujawniają się rozbieżności w wykładni obowiązujących przepisów prawa. Sądy w zdecydowanej większości przypadków zasądzały zadośćuczynienie najbliższym członkom rodziny poszkodowanego za krzywdę w postaci zerwanej więzi rodzinnej, zdarzały się jednak przypadki odmowy prawa do tego zadośćuczynienia.
Prawo do zadośćuczynienia będzie dotyczyło nie tylko relacji rodzinnych pomiędzy żyjącymi najbliższymi członkami rodziny, ale także przypadków, gdy w następstwie czynu niedozwolonego nie będzie możliwe nawiązanie więzi, a gdyby do wyrządzenia czynu niedozwolonego nie doszło, więzi te zostałyby nawiązane. Druga sytuacja dotyczyć będzie roszczeń nasciturusa, jeżeli urodzi się żywy, za niemożność nawiązania więzi rodzinnych z najbliższym członkiem rodziny, a także roszczeń rodziców za szkody wyrządzone nienarodzonemu dziecku w okresie ciąży lub w czasie porodu w skutek błędów medycznych.
Ustawa przewiduje stosowanie instytucji zadośćuczynienia z mocą wsteczną. Kancelaria Prezydenta wskazała, że: „Z uwagi na wagę społeczną przedmiotu regulacji takiemu rozwiązaniu nie przeciwstawiają się zasady demokratycznego państwa prawnego”.
Przepisy mają wejść w życie po upływie miesiąca od dnia ogłoszenia.
