W rozpoznawanej sprawie z powództwem przeciwko zakładowi ubezpieczeń na życie wystąpił klient, który zawarł ze spółką umowę ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym. Powód zdecydował się na rozwiązanie umowy po wniesieniu 4 kwartalnych składek, o łącznej wysokości 100 tys. zł. Pozwana zatrzymała całą tę sumę, wskazując na zapis w OWU dot. 0% wartości wykupu w pierwszym i drugim roku obowiązywania umowy. Ze stanowiskiem ZU nie zgodził się powód. Wskazywał on na abuzywny charakter tego postanowienia.

Sąd Okręgowy stwierdził, że w rozpoznawanej sprawie spór koncentrował się na wynikającym z OWU uprawnieniu pozwanej do dokonania potrącenia z ogólnej wartości polisy kwoty („opłaty likwidacyjnej”), która w tym przypadku wynosiła 100% i pokrywała się z całością sumy znajdującej się na rachunku powoda.

Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że postanowienia OWU dotyczące sposobu naliczania wysokości świadczenia wykupu kształtują prawa i obowiązki powoda w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy, w związku z tym powinny zostać uznane za abuzywne. Wskutek ich stosowania zachodziła rażąca dysproporcja pozycji stron stosunku zobowiązaniowego. Dochodziło bowiem do przejęcia przez stronę pozwaną całości aktywów powoda. 

Z drugiej strony, SO stwierdził, że sporne postanowienie nie neguje pozostałych zapisów umownych, w tym dot. uprawnień spółki do pobierania opłat i kosztów, co powinno zostać potrącone z rachunku powoda. Jak orzekł SO, pozwana z tytułu kosztów i utraty oczekiwanych korzyści związanych z trwaniem umowy przez 10 lat mogła potrącić 25% uzyskanych środków. Jest to odpowiednie do porozumień zawartych w 2016 r. z Prezesem UOKiK dot. obniżenia opłat likwidacyjnych.

Apelację od wyroku złożyła strona powodowa. W apelacji odniosła się m.in. do błędnego uwzględnienia w sprawie przez sąd I instancji decyzji Prezesa UOKiK, gdyż te postanowienia nie obejmowały spornej umowy.

Sąd Apelacyjny oddalił apelację. Jak orzekł, postanowienie umowy dotyczące tzw. wskaźnika wykupu miało abuzywny charakter i w związku z tym nie rodziło skutków prawnych, co nie oznacza, że pozwana była uprawniona do pobrania od powoda kosztów, jakie poniosła w związku z zawarciem umowy. „Pozbawienie ubezpieczyciela tego uprawnienia, nawet przy uwzględnieniu profesjonalnego charakteru i skali jego działalności oraz faktu, że kontrahentem pozwanej był konsument, prowadziłoby do zachwiania równowagi kontraktowej stron. Z jednej strony wzorzec rozsądnego konsumenta, to jest osoby należycie zorientowanej i dbającej o własne sprawy, zakłada uwzględnienie konieczności zrekompensowania kontrahentowi poniesionych przez niego kosztów w razie zakończenia umowy przed upływem umówionego terminu, a z drugiej strony odmowa udzielenia ochrony słusznym interesom przedsiębiorcy nie znajdowałaby żadnego uzasadnienia w obowiązujących przepisach”, napisał sąd w pisemnym uzasadnieniu wyroku.